Cây tầm bóp là một loại thảo dược được sử dụng phổ biến cả trong Y Học Cổ Truyền và trong cuộc sống hàng ngày. Tầm bóp tính vị mát, giải độc giúp hỗ trợ quá trình điều trị bệnh Gout, đái tháo đường vô cùng hiệu quả. Vậy cây tầm bóp có những tác dụng gì đối với sức khỏe chúng ta hay cùng tìm hiểu thêm thông tin qua bài viết này.
1. Cây tầm bóp có đặc điểm gì? Thành phần dinh dưỡng như thế nào? Bộ phận nào của cây có thể sử dụng được?
Cây tầm bóp có tên khoa học là Physalis angulata, các tên gọi thân thuộc khác ở Việt Nam như: cây bôm bốp, thù lù cạnh, bùm bụp hay lồng đèn. Cây tầm bóp là cây thân thảo, thuộc họ Cà, có nguồn gốc từ các nước châu Mỹ nhiệt đới và sống như cỏ dại.
Trẻ em ở các vùng nông thôn thường hái quả tầm bóp để ăn vì quả có vị chua chua thanh mát giúp xua tan cảm giác khó chịu của ngày hè oi ả. Ngày nay, cây tầm bóp được biết đến là một vị thuốc đặc biệt nhờ tác dụng làm mát gan, giải độc và thanh lọc cơ thể. Không chỉ đơn giản làm thức ăn, sử dụng tầm bóp còn có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Đặc điểm của cây tầm bóp:
- Cây thân thảo, chiều cao trung bình khoảng từ 50 – 90 cm;
- Thân cây tầm bóp có nhiều cành, thường mọc rủ xuống;
- Lá cây tầm bóp màu xanh, hình bầu dục, dài khoảng 0.3cm và rộng 0.2 – 0.4 cm, các lá mọc kiểu so le, nối liền với thân bằng một cuống lá dài 0.15 – 0.3 cm, lá cây tầm bóp có thể phân thành nhiều thùy hoặc không;
- Hoa tầm bóp màu trắng, nhụy vàng, 5 cánh, cuống hoa mảnh, mọc đơn độc, đài hoa tầm bóp hình chuông, màu xanh, bao phủ lớp lông tơ mịn ở bên ngoài;
- Quả tầm bóp mọc quanh năm với đặc điểm là quả mọng, hình tròn, bề mặt nhẵn. Khi còn tươi có màu xanh nhưng lúc chín thì chuyển sang màu đỏ hoặc cam. Bên ngoài quả cây tầm bóp có 1 lớp đài bao bên ngoài giống như một cái túi bảo vệ, khi bóp có tiếng kêu lốp bốp;
- Mỗi quả tầm bóp chứa rất nhiều hạt nhỏ li ti có hình thận.
Theo kết quả phân tích, các nhà khoa học đã ghi nhận được nhiều thành phần hóa học có trong thân và quả của cây tầm bóp.
- Trong thân cây có các Physalin A-D, Physagulin A-G, các alkaloid;
- Trong quả tầm bóp bao gồm nước, các chất béo, chất xơ, protein, đường, Vitamin C, các khoáng chất như lưu huỳnh, sắt, kẽm, magie, canxi, photpho, clo, natri.
Cây tầm bóp không chứa độc tính, có vị đắng, tính mát. Riêng quả tầm bóp thì có tính bình, vị chua nhẹ.
Tất cả các bộ phận của cây tầm bóp đều có giá trị sử dụng bao gồm cả rễ, thân, lá, quả. Tầm bóp thu hái được quanh năm, sau đó có thể dùng cây tươi hoặc phơi khô để tích trữ. Lưu ý cây tầm bóp sau khi phơi khô nên cho vào trong bọc hoặc hộp kín và bảo quản nơi thoáng mát. Tránh bảo quản cây khô ở khu vực ẩm ướt như nơi rửa chén, nhà tắm… có thể khiến chúng bị ẩm ướt, nhiễm nấm mốc và vi khuẩn.
2. Tác dụng của CÂY TẦM BÓP đối với sức khỏe.
Ngăn ngừa bệnh tim mạch, kiểm soát mỡ máu
Cây tầm bóp cung cấp một lượng lớn vitamin C giúp người dùng tránh xa các gốc tự do gây hư hỏng các mạch máu, từ đó hạn chế tối đa các vấn đề về tim mạch.
Lượng vitamin C và vitamin A có trong cây tầm bóp còn mang lại khả năng kiểm soát cholesterol máu, từ đó giúp người uống tránh được các bệnh lý do tăng cholesterol máu như bệnh đột quỵ não.
Người dùng có thể tận dụng những dưỡng chất trên bằng cách xay lá cây tầm bóp với nước sau đó lọc bỏ phần bã và uống như một loại nước ép thông thường. Ngoài ra, chúng ta có thể xào cây tầm bóp với các loại thực phẩm khác như hải sản, thịt heo, bò…
Hỗ trợ điều trị ung thư
Mọt trong những công dụng tuyệt vời của cây tầm bóp là khả năng tiêu diệt tế bào ung thư. Các thành phần trong tầm bóp, nhất là vitamin C có thể hỗ trợ điều trị ung thư khá hiệu quả nhất là ung thư về phổi, dạ dày, gan, đại tràng, vòm hầu họng,…
Tốt cho mắt
Hàm lượng vitamin A trong tầm bóp tương đối dồi dào. Đây là chất đặc biệt tốt cho sức khỏe đôi mắt. Vitamin A có tác dụng ngăn ngừa khô mắt, giúp võng mạc khỏe mạnh, phòng ngừa bệnh đục thủy tinh thể. Sử dụng tầm bóp đúng cách cũng là một giải pháp tăng cường sức khỏe của đôi mắt.
Hạ sốt, chữa cảm lạnh
Trong dân gian, tầm bóp được biết đến là bài thuốc hạ sốt cho trẻ khá hiệu quả. Cùng với đó, loại cây này cũng giàu các vitamin cần thiết cho cơ thể, tăng khả năng miễn dịch, tăng cường sức khỏe, ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng.
Ngoài ra, cây tầm bóp còn có rất nhiều tác dụng khác trong phòng và điều trị một số bệnh về đường tiết niệu, bệnh đường hô hấp, trị mụn nhọt. Tuy nhiên, việc sử dụng cây tầm bóp làm thuốc cần phải đúng cách và đúng liều lượng.
Điều trị đái tháo đường, phòng ngừa sỏi tiết niệu
Thành phần vitamin C của cây tầm bóp khá hữu ích trong việc điều trị bệnh đái tháo đường vì nó tăng tác dụng hormone insulin trong máu. Ngoài ra, vitamin A trong cây tầm bóp kích thích hình thành canxi photphat, góp phần ngăn ngừa sỏi tiết niệu.
3. Khi sử dụng cây tầm bóp cần lưu ý điều gì?
Để mang lại hiệu quả tốt trong việc điều trị các bệnh lý, đặc biệt là đái tháo đường, chúng ta nên sử dụng cây tầm bóp kết hợp một lối sống sinh hoạt hợp lý như sau:
- Uống đủ nước: Bổ sung đủ lượng nước mỗi ngày giúp cơ thể tăng đào thải các độc tố ra ngoài (các nhà khoa học khuyến cáo nên sử dụng nước lọc hoặc trà không đường);
- Ăn thức ăn giàu chất xơ, ít carbohydrate;
- Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, hạn chế thực phẩm chứa nhiều đạm;
- Vận động cơ thể thường xuyên, tránh xa stress, căng thẳng quá mức…
Một số lưu ý khác khi sử dụng cây tầm bóp:
- Cây tầm bóp là dược liệu tự nhiên lành tính nhưng dùng kéo dài không tốt. Trước khi sử dụng, người dùng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và dùng đúng liều lượng được khuyến cáo;
- Những người cơ địa từng bị dị ứng với cây tầm bóp tuyệt đối không nên chữa bệnh bằng loại cây này;
- Nếu trong quá trình điều trị người dùng thấy cơ thể có các biểu hiện xấu như nổi mẩn ngứa, tức ngực, khó thở, buồn nôn… thì nên ngừng uống ngay lập tức;
- Phụ nữ mang thai, trẻ em cần có sự đồng ý của bác sĩ trước khi sử dụng;
- Thận trọng khi sử dụng cây tầm bóp trong thời gian điều trị bằng các loại thuốc tây, thực phẩm chức năng hay bất kì loại thảo dược nào khác. Chúng có thể gây tương tác, làm giảm tác dụng của nhau hoặc gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm;
Ngoài ra, bạn cần chú ý, cây tầm bóp rất giống với cây lu lu đực – một loại cây chứa độc tố solanin. Hoa tầm bóp thường mọc đơn độc, khi chín quả màu đỏ hoặc vàng còn hoa cây lu lu đực lại mọc thành chùm, quả có màu đen. Người dùng cần chú ý đến những đặc điểm này để thu hái và mua đúng dược liệu.